Novas Aristanesas, lunis 27 de maju de su 2024
Comente istat su Monteferru tres annos a pustis de su fogu mannu – Si bient ancora sos dannos de su fogu mannu chi in su 2021 at arruinadu su Monteferru: sos efetos de su fogu si sighint a bìere in sa vegetatzione, màssimu in sas àrbores chi sunt in oros de sos logos brusiadas.
Lu narat un’istùdiu fatu dae una cambarada de chircadores de s’Enea – s’Agentzia natzionale pro sas tecnologias noas, s’energia e s’isvilupu sensadu – e de su Dipartimentu de Sièntzia de sa vida e de s’ambiente de s’Universidade de Casteddu. Su traballu s’est dedicadu a sos logos forestales a curtzu a sas àreas tocadas dae su fogu chi aiant postu in contu unu decadimentu de sa vegetatzione.
In sos meses e in sos annos a pustis de su fogu, in oros de sos logos brusiados est intrende difatis unu movimentu cuadu de mortàrgia de àrbores, chi li narant “morte a trigadiu”. Sos buscos in ue su fogu fiat passadu sena fàghere dannu meda sunt sos chi prus sunt manifestende custa cosa. S’istùdiu at aunidu sos datos satellitares cun sas chircas in sos logos, fatas in 176 àreas de rilevamentu postas in totu sas calidades de foresta seberadas.
Sunt istadas esaminadas chimbe ipòtesis diversas pro nde bogare àteras càusas possìbiles de decadimentu de sa vegetatzione e cunfirmare si custa cosa esseret de a beru collegada a sa morte a trigadiu de sas àrbores.
B’at però signales positivos: sa vegetatzione est megiorende finas in sas àreas in ue b’at morte a trigadiu. In prus, s’est pòdidu rilevare su megioru de àrbores tuteladas in manera particulare, comente su longufrassu e su colòstrighe, chi in s’istùdiu de su 2022 non bi fiant.
S’àrea de su Monteferru, a dies de oe, si podet contare comente unu laboratòriu de connoschèntzia, chi serbit pro prevènnere e guvernare àteros eventos no in Sardigna ebbia ma finas in s’àrea intrea de su Mediterràneu.
Antoni Nàtziu Garau
Faina fata cun s’agiudu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2023-2024 – L.R. 22/2018, art. 22.