Novas Aristanesas, lunis 29 de mese de argiolas de su 2024
Sa situatzione in Monteferru a tres annos dae su fogu chi dd’aiat degolliadu – Si podent bìdere ancora is rastros de su fogu ispantosu chi, in su 2021, aiat degolliadu a su Monteferru: is efetos de su fogu sighint a si fàghere intèndere in sa flora, ma prus che totu me in is matas chi s’agatant in sos màrghines de is leadas brusiadas.
Dd’at naradu un’istùdiu ghiadu dae una cambarada de chircadores de s’Enea – s’Agentzia natzionale pro is tecnologias noas, s’energia e s’isvilupu econòmicu sustenìbile – e de su Dipartimentu de Iscièntzias de sa vida e de s’ambiente de s’Universidade de Casteddu. Su traballu si-nd’est incuradu de is leadas forestales acanta a is màrghines de is logos chi ant connotu su fogu e chi faghiant pensare a unu ismenguamentu de sa vegetatzione.
Me in is meses e annos a pustis de su fogu, in is oros de is logos anca su fogu est passadu, s’est connota una calada de sa biatzesa de is àrbures, chi ddi narant “mortalidade a istentu”. Sos padentes chi su fogu aiat tocadu a manera prus lèbia, resurtant èssere sos prus culpidos dae custu fenòmenu. S’istùdiu s’est ammanniadu pro mèdiu de is datos satellitares e de is averiguos fatos in su logu, fatos in 176 àreas de rilevamentu e ispainados in totu is genias de padentes tocados dae su fogu.
Ant pigadu in cunsideru chimbe ipòtesis diferentes pro non cunsiderare àteras neghes possìbiles de s’ismenguamentu de sa flora e cunfirmare si su fenòmenu esseret diaveras acapiadu a sa “mortalidade a istentu” de is matas.
Ddoe sunt inditos positivos puru: is protzessos naturales de torrare a biatzare sa vegetatzione sunt torrende a pigare in is logos chi ant connotu sa “mortalidade a istentu”. Est istadu duncas possìbile marcare sa biatzesa de una bella pariga de genias de amparare pro ite tenent prus valore cunservativu, che a su tàsaru e su golòstiu, non essidas a pìgiu in s’istùdiu de su 2022.
S’àrea de Monteferru, oe in die, dda podimus cunsiderare duncas che a unu laboratòriu de connòschèntzia chi est de importu non petzi pro sa preventzione e su cuntivìgiu de àteras fainas in Sardigna, ma pro totu s’àrea de su Mediterràneu.
Antoni Nàtziu Garau
Faina fata cun s’agiudu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2023-2024 – L.R. 22/2018, art. 22.
