Novas Aristanesas, martis 13 de austu de su 2024
In sa leada de Aristanis torrant sa Callentura de su Nilu e su virus Usutu – Cun s’istadiale torrat, a sa leada de Aristanis, unu trèulu mannu: sa positividade de una pariga de animales a sa Callentura de su Nilu e a su virus Usutu, chi podet atacare a s’òmine puru.
In Santeru ant scobertu, is dies passadas, is primos pigiones malàidos, unu logu anca ant agatadu una pariga de corrogas positivas a ambaduas sas maladias, e in Aristanis, tzitade in ue sa positividade a sa Callentura de su Nilu dd’ant cassada in unu bòlidu de tzìntzula.
S’Asl 5 est curta, luego, a is amparos, invitende a is sìndigos a parare fronte a custu fatu pro mèdiu de is ordinàntzias pro fàghere preventzione: unu invitu chi is primos tzitadinos ant ascurtadu luegos.
Ma ite sunt sa Callentura de su Nilu e su virus Usutu? Sa virus West Nile, chi sos pigiones podent atacare a s’òmine o a àteros animales pro mèdiu de una puntura de tzìntzula, in s’80% de is acontèssidos s’isvilupat a manera asintomàtica, in s’àteru 20% pròvocat sìntomos simigiantes a cuddos de s’influèntzia e in s’1% pròvocat entzefalites o meningoentzefalites.
Prus pagu connotu de sa Callentura de su Nilu, s’Usutu tenet una pertzentuale de morte prus arta in carchi genia de pigiones e podet fàghere nàschere sìntomos in s’òmine puru comente a cuddos influentzales o, in casos raros, meningo-entzefalites. Inoghe puru tramudat a sos pigiones e a is mammìferos pro mèdiu de sa tzìntzula.
Pro prevènnere ambasduas is maladias nche at petzi una règula generale: frànghere sos ispìtzulos de sa tzìntzula. S’Asl 5 at duncas regordadu ca est de importu mannu a frànghere s’ispainamentu de custos tragadores de maladia, e tocat a no lassare àcua impaulada in foras.
Is tzintzuleras de domo sunt un’aina de primore e est semper megius a impreare repellentes a tenore de sa situatzione, mescamente a mangianeddu o a pustis de s’iscurigadòrgiu. Est megius a iscarèssere is pàsios in leadas ùmidas, logos chi agradant a sa tzìntzula, prus che totu si non tenimus repellentes.
Antoni Nàtziu Garau
Faina fata cun s’agiudu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2023-2024 – L.R. 22/2018, art. 22.
